استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
آموزش خود مراقبتی به کودکان
سوال :

اینجانب مددکار اجتماعی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی هستم و یکی از مهمترین حوزه های فعالیت اینجانب در طول یک دهه حمایت از کودکان بوده است و مقصودم از ارسال این نامه کسب نظر حضرتعالی در مورد بخشی از اقدامات برای حمایت و مراقبت از کودکان است. شواهد بالینی و علمی نشان می دهد وقتی کودکان از مهارت های لازم برای مراقبت از خود برخوردار نباشند، احتمال اینکه مورد آزار و سوء استفاده قرار گیرند، افزایش می یابد. بررسی ها نشان می دهند تعداد زیادی از کودکانی که مورد آزار و سوء استفاده جنسی قرار می گیرند، هرگز از کسی کمک نمی گیرند و یا سال ها بعد؛ زمانی که عوارض بلند مدت و مخرب آزار را متحمل شدند، به جستجوی کمک می پردازند. برخلاف تصور عموم این فقط دختران نیستند که می توانند مورد آزار جنسی قرار گیرند، بلکه پسران هم در معرض خطر هستند و می توانند قربانی آزار جنسی شوند. در بسیاری از موارد نیز کودکان اصلاً نمی دانند رفتاری که با آنها می شود، آزار جنسی است، از این رو هیچگاه این موضوع را با والدین یا مراقبین خود مطرح نمی کنند. در مواردی هم کودکان از اینکه موضوع را به کسی بگویند، می ترسند چون فرد آزارگر آنها را تهدید کرده است. در چنین شرایطی اقداماتی برای پیشگیری از آزار جنسی قابل اجرا هستند. بخشی از این اقدامات به مراقبت هایی اختصاص دارند که توسط والدین یا مراقبین کودک انجام می گیرند، اما بخش مهم دیگر این اقدامات «آموزش خود مراقبتی به کودکان» است. در این آموزش ها که مطلقاً ماهیت جنسی ندارند، به کودکان آموخته می شود که تعدادی از اندام ها نباید توسط دیگران دیده و یا لمس شوند. آنها می آموزند که برای این اندام ها از اصطلاح «اندام های خصوصی» استفاده کنند. برای کودکان در این آموزش توضیح داده می شود که فقط والدین و پزشک تحت شرایط خاص می توانند اندام های خصوصی آنها را ببینند. به کودکان تأکید می شود که اگر کسی به جز افرادی که در بالا به آنها اشاره شد، خواست اندام های خصوصی آنها را ببیند یا لمس کند یا آنها را مجبور به این کار کرد، باید به او «نه بگویند» و آن مکان را ترک کنند. سپس موضوع را به یک بزرگسال قابل اعتماد مانند والدین یا معلم اطلاع دهند و از او کمک بخواهند. در صورتیکه فرد بزرگسال قابل اعتماد در دسترس نبود، کودک می تواند با خط تلفن 123 (اورژانس اجتماعی) یا 110 (پلیس) تماس بگیرد. این آموزش ها توسط مددکاران اجتماعی و روانشناسان برای کودکان 4 تا 9 سال می تواند اجرا شود. با توجه به توضیحات فوق از نظر حضرتعالی آیا «آموزش خود مراقبتی به کودکان» مجاز است؟

جواب :

«آموزش خود مراقبتی به کودکان» به نحوی که در سؤال توضیح داده شد، مجاز می باشد.

استفاده از الفاظ ناپسند
سوال :

آیا استفاده از الفاظی مانند نفهم، بی شعور و... توسط والدین نسبت به فرزندان یا معلمین نسبت به دانش آموزان، معصیت محسوب می شود؟

جواب :

عادت کردن به فحش و کلماتی که در نزد عرف ابراز آن زشت محسوب می شود، حرام است.

آموزش مسائل دینی به فرزندان
سوال :

آیا بر پدر و مادر واجب است که احکام شرعی و اعتقادات صحیح را به فرزندان خویش بیاموزند؟ اگر واجب است، چه زمانی باید این کار را انجام دهند و حد و حدود آن در احکام و عقاید چه مقدار است؟

جواب :

بله، یاد دادن اعتقادات صحیح و احکام شرعی مورد ابتلاء واجب است و بهترین زمان آن از موقعی است که کودک قدرت دریافت آن معارف را داشته باشد، البته به همان مقداری که می فهمد و می تواند به کار ببندد.

مشورت در امور تربیتی
سوال :

جمعی از متدینین، تربیت دینی تعدادی از کودکان و نوجوانان را برعهده گرفته اند و تلاششان، تربیت انسانهایی است که از نظر اعتقاد و اخلاق و عمل، مطابق با رضای الهی باشند. با این وجود، تجربه نشان داده است که با توجه به پیچیدگیهای امر تربیت و اطلاعات محدود مربیان، در برخی موارد، آموزش ها یا رفتارهای آنان، آثار معکوس و مخربی بر روی متربیان می گذارد و به دینداری آنان، آسیب وارد می کند. از طرف دیگر، باز هم به تجربه ثابت شده است که اگر این جمع، از تکروی و استبداد به رأی بپرهیزند و در تصمیمات و اقدامات تربیتی خویش، با یکدیگر مشورت کنند، جلوی برخی از آن تخریبها و آثار سوء دینی و معنوی گرفته می شود. حال، سؤال این است که با توجه به توصیه های آیات و روایات به مشورت و نیز با توجه به تجارب مذکور، در جایی که احتمال می رود تصمیمات و اقدامات فردیِ برخی از این جمع، اثرات سوء دینی بر روی متربیان داشته باشد و همچنین احتمال برود که با مشورت و نظرخواهی از سایر افراد، بتوان این آثار سوء را کاهش داد، آیا مشورت و استفاده از نظر دیگران واجب است یا اینکه کافی است هر کس به تشخیص فردیِ خود عمل کند؟

جواب :

شایسته است کسانی که متصدی امر تربیت و آموزش می شوند از نظریات همه کارشناسان و تجربیات آن ها کمال استفاده را ببرند.

تربیت فرزندان
سوال : آيا بر پدر واجب است كه احكام شرعى را به فرزندش بياموزد؟
جواب : آرى واجب است كه يا خود آن را آموزش دهد يا او را نزد كسى بفرستد تا آنها را فرا بگيرد.
تربیت فرزندان
سوال : آيا والدين مى توانند فرزند خود را به جهت ادب كردن بزنند؟
جواب : زدن جايز نيست، مگر زمانى كه تأديب متوقف بر زدن باشد، لكن لازم است كه حدود شرعى مراعات شود و زدن به صورتى نباشد كه موجب مرض يا مجروح شدن يا شكستن و يا سرخ و كبود شدن يا هرگونه آزارى باشد كه موجب ديه شود.
آموزش فرزندان
سوال : مسأله ی تربيت كودك در جامعه ى امروزى از مسائل ضرورى و بنيادين تا جائى كه دشمنان ما كار تربيت را از 2 تا 3 ماهگى به صورت سازماندهى شده انجام مى دهند و كودك را بر اساس مبانى و افكار خودشان تربيت مى كنند. مسأله اى كه در روايات ما به آن بهای زیادی داده شده و سفارشات اكيدى مبنى بر اين مسأله وارد شده. حال با توجه به اين كه روايات سن آغاز تعليم مفاهيمى چون ذكر شريف لا اله إلا الله را 3 سالگى و ادب كودك را در 7 سالگى وسن نوشتن حسنات وسيئات در 12 يا 13 نام برده شود و سفارش شده، هرچند كه در دختر 9 سالگى مى باشد امّا به طور كلى مى توان سنّ آغاز تربيت (جداى از مسائلى از قبيل انعقاد نطفه و ... كه سفارشاتى در اين زمينه داريم) را از 3 سالگى و حد اقل تا اتمام 13 دانست، هرچند كه از آن به بعد هم تربيت قطع نمى شود؟ با توجه به واجب نبودن اين امر آيا شما كار تربيتى را در اين دوره با توجه به روايت سفارش مى فرمائيد؟ و آيا لزومى دارد كه گروهى همّت به اين كار گمارده و توان خودرا به كار گيرند؟
جواب : هر نوع آموزشی که تأثیر مثبت در ایجاد انگیزه فرزندان در معارف دینی داشته باشد بسیار پسندیده است.
عبادت و روابط فرزندان
سوال : وظيفه والدين نسبت به انجام عبادات فرزندان چيست؟ و نيز بعضى از والدين شاهد روابط نامشروع دختران و پسران و دوستى آنها باهم هستند و هيچ برخوردى هم نمى كنند آيا در اين زمينه ها والدين هيچ مسئوليتي ندراند؟
جواب : والدين موظفند عبادات را به فرزندان خود بياموزند و آن ها را از كارهاى حرام بازدارند.