استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
جنین آزمایشگاهی برای کار علمی
سوال :

آیا امکان از بین بردن جنین انسانی آزمایشگاهی برای اهداف علمی، تحقیقاتی و یا پزشکی، مانند سلولهای بنیادین، وجود دارد؟ اگر این امکان وجود دارد، تا چه مرحله ای از رشد جنین، از بین بردن جنین ایراد شرعی ندارد؟

جواب :

هرگاه جنین انسانی آزمایشگاهی از اسپرم مرد و تخمک زن تکون یافته باشد، هر چند از طریق غیر طبیعی در ابتدا یا در ادامه، از بین بردن آن جایز نیست؛ مگر برای اغراض و مصالح مهم لازم التحصیل مورد نظر شارع به گونه ای که بدون از بین بردن جنین، به این هدف مهم نمی توان دست یافت آن هم در مرحله قبل از تعلق روح به جنین نه بعد از آن.

شبیه سازی انسانی
سوال :

در شبیه سازی انسانی، پدر و مادر فرد شبیه سازی شده چه کسانی هستند و رابطه  طفل با صاحب سلول چگونه است؟ حکم ارث در اینگونه فرزندان به چه صورت است و  همچنین در مورد نفقه و حضانت این کودکان به چه صورت باید عمل کرد؟


 

جواب :

این انسان مانند فرزند رضاعی است که با صاحب سلول محرم است، اما ارث نمی برد و ازدواج با هر کس جز محارم (کسی که سلول از او گرفته شده یا در رحم او پیوند زده شده) مانعی ندارد.


 

باروری مصنوعی
سوال :

شخصی از منى خود اسپرم خارج كرده و وصيت نموده، اگر وفات کرد به زنش تلقيح نمايند، چون او صاحب فرزندى نشده است. بعدها او وفات نمود و پس از دو ماه به زن تلقيح و از آن بچه دار شد،


1- حكم اين وصيت، چيست؟
2- آيا براى زن قبول كردن، جايز است و يا اينكه لازم است قبول ننمايد؟
3- آيا فرزند براى مرد و زن، فرزند شرعى مى شود؟
4- حكم ارث ميان آن فرزند و هريک از پدر و مادر چگونه است؟
5- حكم آن در صورتى كه عدّه زن تمام شده باشد و تلقيح پس از عدّه باشد، چيست؟

جواب :

1) چنین وصیتی، نافذ نیست.


2) خیر، قبول کردن لازم نیست.


3) محل اشکال است.


4) بعید نیست که ارث از آنان می برد.


5) در مفروض سؤال، فرقی نیست میان آن که در عدّه باشد یا پس از عدّه باشد.

بانک اسپرم
سوال :

استفاده از بانک اسپرم که در آن به طور قطع با استمناء منی تهیه می شود و شامل منی اجنبی غیر مسلمان هم هست، در باردار کردن زنان شیعه که شوهرانشان اصلاً اسپرم ندارند و بقای زندگی شان منوط به بچه دار شدن است، چه حکمی دارد؟

جواب :

عمل مذکور در مفروض سؤال، جایز نیست.

انتقال اسپرم زوج به رحم زوجه
سوال :

با توجه به وجود مشکل ناباروری در برخی از زوجین، مراکز درمان ناباروری اقدام به انجام اقداماتی از جمله تلقیح مصنوعی از طریق اسپرم زوج یا بیگانه به شیوه داخل یا خارج رحمی می نمایند و حتی اسپرم و تخمک ثالث با توجه به اندام، رنگ مو، قد، آیکیو و غیره (به انتخاب زوجین) به قیمت هایی بسیار گزاف فروخته می شود و امکان بروز اختلالات ژنتیکی، ازدواج محارم، اصلاح نژاد، از بین رفتن کانون خانواده، مداخله در پروسه فرزند آوری و حتی مدخلی برای وقوع زنا و تمسک به این شیوه در خصوص فرزند متولد از آن وجود دارد.


1- نظر حضرتعالی در خصوص انتقال اسپرم زوج به رحم زوجه و یا انجام عمل لقاح در خارج و انتقال نطفه به داخل رحم زن چیست؟ (ضمن اینکه در تمامی این شیوه ها نحوه اخذ گامت نیز بسیار اهمیت دارد و گاهی از طریق خود ارضایی اخذ می شود و نگاه به عورت نیز جزء جدایی ناپذیر آن است).


2- اگر روش مذکور با استفاده از اسپرم بیگانه صورت گیرد، چه حکمی دارد؟


3- در حال حاضر شاهد فروش اسپرم و تخمک افراد ثالث از جمله بازیگران و مدلینگ ها به زوجین نابارور هستیم، نظر حضرتعالی در خصوص فروش و صحت این قراردادها چیست؟

جواب :

1) این عمل فی نفسه جایز است و در صورتی که موجب لمس و نظر به عورت و خودارضایی نباشد، اشکال شرعی ندارد.


2) لقاح با اسپرم کسی غیر از همسر در رحم زن، جایز نیست؛ اما لقاح در خارج و انتقال جنین به رحم، اشکال ندارد.


3) زوجین نابارور می توانند در قبال رفع ید صاحب اسپرم یا تخمک، مبلغی را به آنها هبه نمایند.

رحم جایگزین
سوال :

1. در رحم جایگزین، اگر مادر جانشین را مادر نسبی کودک بدانیم و مادر صاحب تخمک را هم باز مادر بنامیم، سهم الارث یک مادر از ترکه میان این دو زن تقسیم شود یا در سهم مادری از اصل ترکه کودک کسر می گردد؟


2. اگر در حضانت کودک حاصل از رحم جایگزین بین صاحب اسپرم و صاحب تخمک اختلاف شود سرپرستی کودک بر عهده کیست؟

جواب :

1) این بچه در واقع، فرزند نسبی زوجینی است که تخمک و اسپرم از آنها است و رابطه ی این فرزند با زنی که در رحمش پرورش یافته در حکم فرزند رضاعی است و سهم الارثی ندارد.


2) حق حضانت حکم شرعی است برای پدر و نه حق ولکن بعد از پدر، مادر در این امر نسبت به دیگران حق اولویت دارد، همانگونه که در مسأله (1387) و (1388) منهاج الصالحین آمده است.

استفاده از جنین مازاد
سوال :

زوجین ناباروری که جهت درمان به مراکز درمانی مراجعه می نمایند به دلیل ضروریات درمانی و ماهیت داروها، پروسه درمانشان منتج به تولید یک یا چند جنین می گردد که به دلیل خطر برای سلامت مادر و همچنین حفظ کرامت جنین، تمامی آن ها به رحم منتقل نشده و مازاد در شرایط متعارف و استاندارد فریز می گردد. حال سؤال اینجاست که بر فرض انجام درمان و موفقیت آن در داشتن فرزند، آیا زوجین می توانند مادامی که در علقه زوجیت یکدیگر هستند، مجدد به مرکز درمانی مراجعه کرده و برای بار دوم و یا سوم اقدام به داشتن فرزند از ذخیره جنینی خود نمایند؟ چون فرض بر آن است که کماکان موصوف به قید ناباروری از نظر پزشکی بوده و به نحو طبیعی امکان فرزند دار شدن برای آن ها فراهم نبوده، لذا باز می بایست با بهره از درمان مجدد فرزند دار شوند، حکم این امر چیست؟ دیگر آنکه آیا زوجینی نیز که مشمول قانون اهدای جنین به زوجین نابارور هستند و پس از طی مراحل قانونی جنین به ایشان اهدا می گردد، آیا می توانند برای بار دوم از همان ذخیره جنینی اهدایی که به ایشان تخصیص داده شده است برای داشتن فرزند اقدام نمایند یا خیر؟

جواب :

با رعایت حدود شرعی، (از حیث نظر و لمس) هر دو مورد مذکور اشکال ندارد.

استفاده از روش های درمان ناباروری برای زوجین متعه
سوال :

با عنایت به رشد درمان های ناباروری و نقش مؤثر آن در فرزند دار شدن خانواده ها و بهبود وضعیت جمعیت جوان کشور، آیا می توان این روش های درمانی را برای زوجینی که به صورت متعه و با ثبت قانونی به عقد یکدیگر درآمده و متأسفانه نابارور تشخیص داده می شوند نیز استعمال نمود یا خیر؟

جواب :

فی نفسه اشکال ندارد و از جهت تلقیح با رعایت شرایط شرعی و قانونی، فرقی بین عقد دائم و موقت نیست.

باروری مصنوعی
سوال :

خانمی از لحاظ طبی قادر به ایجاد تخمک مستعد برای حاملگی نیست و تصمیم دارند که از تخمک زن دیگری در این باب استفاده کنند، یعنی عمل تلقیح در خارج از رحم ایشان صورت گرفته و سپس به بدن ایشان وارد می شود. سؤال بنده این است که با توجه به مطالب فوق آیا زوجین می توانند از تخمک زن شوهر دار استفاده کنند یا خیر؟

جواب :

در صورتی که این کار در خارج رحم صورت گیرد و سپس منتقل به رحم شود، جایز است.

تلقیح نطفه
سوال :

1. حکم تلقیح نطفه را در موارد زیر بیان فرمایید؟ محرمیت آنها را نیز بیان فرمایید؟


الف. اگر نطفه زن و شوهری را در خارج رحم با هم ترکیب و سپس به رحم زن، وارد کنند؟


ب. اگر تلقیح نطفه، از مرد بیگانه باشد؟


2. حکم رحم اجاره ای را بیان فرمایید؟

جواب :

1) الف) جایز است.


ب)تلقیح نطفه اجنبی، در خارج از رحم جایز است.


2) اشکال ندارد، به شرطی که مستلزم نظر و لمس حرام نباشد و از مقدمات حرام پرهیز شود و از نظر محرمیت بعید نیست مادر اجاره ای، در حکم مادر رضاعی باشد.

انتخاب جنسیت جنین
سوال : امروزه توسط تکنیک PGD (تشخیص ژنتیکی قبل از کاشت جنین) این امکان فراهم شده است که جنسیت جنین به دلخواه زوجین انتخاب گردد البته این امر در صورتی محقق می شود که در محیط آزمایشگاه جنین های متعددی بوجود آید و سپس از جنین ها تکه برداری شده و سپس آن جنینی که دارای کروموزم سالم است به رحم زن انتقال داده می شود. نظر مبارک حضرتعالی در مورد حکم فقهی انتخاب جنسیت جنین توسط این تکنیک چیست؟ آیا انتخاب جنسیت جنین از نظر فقهی مانعیّتی دارد؟
جواب : در مفروض سؤال صرف انتخاب جنسیت، اشکال ندارد؛ البته از بین بردن جنینهای سالم دیگر در صورت امکان حفظ حیات آنها اشکال دارد.
اهدای جنین
سوال : آیا اهدای جنین برای زوجه‌ی عقیم جایز است یا خیر؟ (کاشت نطفه غیر)
جواب : کاشتن نطفه غیر و لقاح با اسپرم غیر همسر در رحم اجنبیه جایز نیست اما اهدای جنین به معنای قرار دادن جنین در رحم اجنبیه فی حد نفسه اشکال شرعی ندارد و طفل از پدر (صاحب اسپرم) و مادر (صاحب تخمک) ارث می برد هر چند احتیاط در مصالحه بین زن صاحب رحم و مادر می باشد .
تلقیح مصنوعی بعد از وفات همسر
سوال : اگر زن و شوهری در زمان زوجیت اسپرم مرد را در بانک اسپرم به امانت بگذارند، آیا زن می تواند بعد از فوت شوهر و نگه داشتن عده وفات از آن برای باروری استفاده کند؟ در صورتی که با شخص ثالثی ازدواج کند چطور و بر چه مبنای فقهی؟
جواب : خالی از اشکال نیست و بیان وجه فقهی آن به تفصیل از حوصله پاسخ استفتاء خارج است.
لقاح مصنوعی
سوال : حكم لقاح مصنوعى براى بچه دار شدن چيست و نوزاد متولّد شده از اين لقاح به چه كسى تعلّق دارد؟ بنابر فرض اين كه نطفه از مرد اجنبى و غريبه باشد.
جواب : لقاح با اسپرم كسى غير از همسر جايز نيست ولی اگر انجام شود نوزاد متعلّق به صاحب اسپرم است و بين اين دو تمام احكام نسب برقرار مى شود.
عده
سوال : اگر زنى از مرد اجنبى بدون همبستر شدن باردار شود -مثلاً به صورت تلقيح مصنوعى- چه اين عمل حلال باشد يا حرام آيا بايد از شوهر خود عده نگه دارد؟ به اين معنى كه آيا شوهر او در هنگام باردارى مى تواند با او نزديكى كند يا نه؟
جواب : عده در فرض مذكور ثابت نيست.
ارث طفل متولد شده از اهدای جنین
سوال : با تصویب قانون اهدای جنین به زوجین نابارور و مبهم بودن پاسخ برخی از سؤالات پیرامون مسئله ی اهدای جنین از جهت شرعی، طفل متولد شده از اهدای جنین از چه کسی ارث می برد؟ وضعیت نسب او چگونه است؟
جواب : اهدای جنین فی حد نفسه اشکال شرعی ندارد و از پدر (صاحب اسپرم) و مادر (صاحب تخمک) ارث می برد ، هرچند احتیاط در مصالحه بین زن صاحب رحم و مادر اصلی او (صاحب تخمک) می باشد.
رحم اجاره ای
سوال : رحم اجاره اى چه حكمى دارد؟ آيا شير حاصل از آن و شير حاصل از لقاح مصنوعى موجب نشر حرمت مى شود يا خير؟



جواب : اجاره رحم صحيح است و صاحب رحم بعيد نيست با آن فرزند محرم شود چه به بچه شير بدهد و يا ندهد.
باروری مصنوعی
سوال : احتراما مستدعی است نظر مبارکتان را نسبت به مسئله زیر بیان فرمایید.
مرد و زنی که سالها از ازدواجشان می گذرد و علیرغم معالجات مکرّر و متعدد اعم از آزمایشات لازم و عمل جراحی و استفاده از داروهای تجویز شده توسط اطبا و پزشکان متخصص و داروهای محلی و غیره لکن تاکنون این معالجات مؤثر واقع نشده و ثمر بخش نبوده و صاحب اولاد نشده و پزشکان متخصص تنها را صاحب اولاد شدنشان را استفاده از نطفه و اسپرم اهدائی دانسته اند « بدین نحو که اسپرم یا نطفه آماده و اهدائی مرد اجنبی بوسیله دستگاه های مخصوص وارد رحم زن اجنبی می شود» آیا چنین روشی برای صاحب اولاد شدن زوجین عقیم از نظر شرعی جایز است یا خیر و در صورت جواز طفل متولد شده فرزند شرعی زوجین محسوب می شود یا خیر؟
جواب : در صورتی که تخمک و اسپرم زوجین در خارج از رحم تلقیح و بارور شود و سپس به رحم زن دیگری منتقل شود، نفس این عمل جایز است و لیکن وارد کردن نطفه مرد اجنبی به رحم زن احتیاطاً جایز نیست ولی اگر این عمل، انجام گرفت در صورتی که فرزند پسر باشد با زنی که در رحمش پرورش یافته محرم است زیرا در حکم فرزند رضاعی است و این فرزند نسبی زوجینی است که تخمک و اسپرم از آنهاست.
حاملگی
سوال : اگر زنی با منی ديگری وتخمک خود از طريق آزمايشگاه و رحم خود حامله شود اين عمل آيا جايز است؟
جواب : بنا بر احتياط واجب جايز نيست منی مرد ديگری (غير از شوهر خود) را در رحم خود قرار دهد. ولی تلقيح منی مرد ديگر با تخمک زن در خارج رحم و سپس نقل جنين به رحم، جايز است.
اهدای اسپرم
سوال : امروزه يکی از روشهای متداول در علوم پزشکی برای برطرف کردن مشکل ناباروری زوجين اين است تخمک و اسپرم زوجهای شرعی و قانونی را که با موافقت آنها بدست آمده است به رحم زن شوهرداری منتقل می نمايند که دارای مشکل بچه دار شدن هستند و اين بچه حاصل از اين اقدامات به اين زن و شوهر منتسب می شود .
1- اگر اين بچه پسر باشد رابطه محرميتش با زنی که در رحمش پرورش يافته چيست؟
2- اگر بچه دختر باشد آيا با شوهر زنی که در رحم آن پرورش يافته است محرم است؟
3- امور مربوط به نفقه و تربيت بچه بر عهده چه کسی می باشد زن و مرد دريافت کننده اسپرم و تخمک و يا زن و مرد اهدا کننده اسپرم و تخمک؟
4- اين بچه از چه کسی ارث می برد؟
5- آيا اين بچه می تواند با بچه های زن و مرد اهدا کننده اسپرم ازدواج نمايد؟
جواب : 1- اگر پسر باشد با زنی که در رحمش پرورش يافته محرم است، زيرا در حکم فرزند رضاعی است.
2- محرميت مشکل است زيرا در تحقق رضاع نسبت به مرد شرط است که شير زن از آن فحل باشد و در اين مورد نيست.
3- نفقه بر عهده زن و مرد اهدا کننده است زيرا فرزند واقعی آنهاست مگر اينکه در ضمن عقد لازمی شرط شود که زوجين دريافت کننده نفقه فرزند را بدهند.
4- از زوجين اهدا کننده ارث ميبرد، زيرا فرزند واقعی آنهاست.
5- نمی تواند با آنها ازدواج نمايد، زيرا خواهر و برادرهای او هستند.
ضمنا عمل وارد کردن نطفه مرد اجنبی به رحم زن و نيز نگاه دکتر غير زوج، به عورت حرام است، ولی اگر اين عمل حرام، انجام گرفت، احکام بالا مترتب می شوند. و اگر نطفه زوجين را در خارج از رحم بارور کنند و پس از رشد جنين را به رحم زن ديگر منتقل کنند، نفس اين عمل جايز است.