استفتائات برگزیده
اخیراً در فضای مجازی اصواتی به عنوان مواد مخدر شنیداری انتشار یافته که شنیدن آنان اثراتی همانند و بلکه بیشتر از مواد مخدر و مشروبات الکلی دارند با این اوصاف ؟ 1- آیا شنیدن این اصوات دارای حرمت شرعی می باشد ؟ 2- در صورت بروز حالت نامتعارف ناهوشیاری و نابهنجاری( ناشی از گوش دادن )، آیا اعمال مجازات شرعی (حد یا تعزیر) صحیح می باشد ؟
بنا بر نظر معظم له؛ بر فرض وجود خارجی چنین اصواتی که دارای اثرات مذکور باشد، شنیدن آن اصوات حرام است و دارای تعذیر می باشد.
اگر کسی مرتد شود و سپس مسلمان شود، آیا قضای نمازهای آن مدت که مرتد بوده بر او واجب است ؟
طبق فتوای معظم له، قضای نمازهای آن مدت واجب است.
اینجانبان متصدی و کارگزار و زمامدار و مجلس دار عزاداری در تکیه ای در یکی از شهرستان ها هستیم. حسب الوظیفه تصمیم بر این داشتیم که چندین شب عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در تکیه بر پا کنیم، عده ای با آوردن این بهانه که اگر مراسم برگزار شود، موجب تبعات و گناه می شود مثلاً افراد فاسد چشم چرانی می کنند یا محتمل است که اشخاصی از این مراسمات سوء استفاده و گناه کنند، پیشنهاد به تعطیلی عزاداری اباعبدالله (علیه السلام) داده اند. آیا اینکه ممکن است بر حسب برگزاری عزاداری در حسینیه احتمالاً عده ای فاسق در این مجلس هم حضور یابند و گناه خود را انجام دهند بر ما که متصدی و کارگردان عزاداری هستیم، حجیت دارد که عزاداری را منحل کنیم؟ حکم واجب بر ما چیست؟
این نوع احتمال دادن خود یک وسوسه شیطانی است. برپایی شعائر حسینی و مراسم عزاداری اهل بیت (علیهم السلام) از اهم امور دینی است و بهتر است که از ورود این افراد به دسته عزاداری و هیئت منع نکنید و راه نصیحت و اصلاح ایشان را با کلمات شایسته و رفتار محبت آمیز در پیش گیرید.
اگر زنی به صورت چند ماهه صیغه مردی شده و سپس نخواهد به رابطه ادامه دهد، آیا می تواند مهریه خود را ببخشد یا مهری که گرفته را پس دهد و خود را یک طرفه از زوجیت مرد برهاند یا اینکه اتمام رابطه زوجیت موقت، منحصر به اتمام مدت یا بذل مدت توسط مرد است و ربطی به بذل مهریه یا استرداد آن ندارد؟
عقد موقت تنها به وسیله تمام شدن مدت و یا بذل مدت توسط زوج فسخ می شود، مگر آنکه در ضمن عقد، وکالت در بذل مدت از مرد گرفته شده باشد.
حکم شرعی کسی که نسبت محرمیت (ادعای زوجیت) و ادعای ارث را به صورت غیر واقعی به شخص دیگری بدهد، چیست؟
اثبات موضوع شرعی مانند زوجیت، نیازمند به بینه شرعی (شهادت دو نفر عادل) دارد.
در صورتی که بین زن و شوهری ملاعنه رخ دهد و شوهر نفی ولد کند.
1ـ رابطه محرمیت این کودک با ملاعن چگونه است؟ آیا در صورتی که کودک دختر باشد، در آینده می تواند با او ازدواج کند؟
2ـ رابطه محرمیت این کودک با بستگان نسبی و رضاعی و سببی مرد لاعن چگونه است؟ آیا می تواند این دختر با برادران مرد لاعن یا پدران او ازدواج کند؟
3ـ در صورتیکه مرد پس از ملاعنه و نفی ولد پشیمان گردد و رجوع کند، رابطه محرمیت این کودک با ملاعن و بستگان نسبی و رضاعی و سببی این مرد چگونه است؟
1) این کودک با ملاعن محرم است و نمی تواند با او ازدواج کند.
2) این کودک با بستگان مرد ملاعن محرم نیست و می تواند با آن ها ازدواج کند.
3) در صورتیکه واقعاً فرزند این مرد باشد یعنی مرد بین خود و خدای خود او را فرزند خود می داند، با بستگان آن مرد نیز محرم است.
همانگونه كه استحضار داريد در روزهای ماه محرم اغلب افراد نسبت به پخش نذری از قبيل شير، شربت و اطعام اقدام می نمايند. با عنايت به خشكسالی بوجود آمده، می خواستيم اين نذورات را در غالب جيره خشک غذايی و آب معدنی به آن منطقه ارسال نمائيم كه عده ای مردد هستند كه آيا از نظر شرعی صحيح می باشد يا خير، فلذا از آن مرجع عاليقدر تقاضا داشته تا حكم شرعی را بيان فرمايند.
چنانچه صیغه خاص نذر ـ که در رساله علمیه ذکر شده ـ خوانده باشد، واجب است در همان مصرف نذر که نامبرده شده، مصرف نمایند؛ لیکن اگر صیغه خاص نذر خوانده نشده باشد، جایز است در قالب جیره غذائی و آب معدنی و ... مصرف شود.
آیا انجام تغییرات ساختمانی در بنای مسجدی که واقف طبق وقف‌نامه و اسناد رسمی و محضری، تنها بنام مسجد وقف نموده ولاغیر؛ و اجاره دادن فضای آشپزخانه و زیرزمین و... آن مسجد، برای انجام امور اقتصادی و تجاری و درآمدزایی (کترینگ و تهیه و عرضه غذا و نوشیدنی)، جایز است؟
چنانچه واقف تصریح نموده باشد که نباید بناهای مذکور را برای انجام امور اقتصادی و تجاری و غیره اجاره داد؛ در این صورت جایز نیست وگرنه اشکالی ندارد.
1ـ استفاده از دستگاه موسیقی سنتی که در سالیان گذشته تا به امروز به صورت ساز و دهل مخصوص مراسم تعزیه خوانی بوده و احیای این شعیره را به دنبال دارد، چه حکمی دارد؟ 2 ـ استفاده از لباس طرح قدیم مخصوص شبیه خوان های مرد در نقش زن در تعزیه که به صورت چادر های عربی قدیمی (قجری) و روبند های مخصوص(برقه) به منطقه استان هرمزگان بوده، چه حکمی دارد؟ 3 ـ آیا اجرای مجلسی در وصف عروسی حضرت قاسم که به صورت حزین برگزار می گردد، محل اشکال است یا تایید؟
1) چنانچه آن موسیقی مناسب مجالس اهل فسق و فجور نباشد و موجب هتک حرمت شعائر حسینی نشود، اشکال ندارد؛ اما اگر مناسب مجالس فسق و فجور باشد و یا مناسب مجالس عزاداری نباشد، اشکال دارد.
2) اشکال ندارد.
3) اگر این عمل مستند به یکی از کتب مقتل باشد و با رعایت حرمت شعائر باشد، اشکال ندارد.
اگر قاتل در قتل عمد قبل از قصاص و استیذان از حاکم برای قصاص فوت کند و در میان ورثه مقتول صغار باشد با توجه به حرمت هدر دمای مسلمین و عمومات دال بر احترام به دم، آیا می توان از ماترک قاتل دیه مطالبه کرد؟
بله، دیه از ماترک میت برداشته می شود.
پزشکی
سوال :

بنده به عنوان یک پزشک متخصص سرطان، روزانه با بیمارانی مواجه هستم که مبتلا به سرطان های پیشرفته هستند به نحوی که سرطان به سایر ارگان های حیاتی ایشان (کبد ، کلیه ، روده و...) نیز گسترش یافته و باعث نارسایی شدید کلیه، کبد، مغز و بقیه اعضای بدن بیمار می شود. در چنین مواردی از نظر علم پزشکی امیدی به نجات جان بیمار و برگشت به حیات وجود ندارد و اکثراً به حالت اغما می روند. چنین بیماری وقتی دچار ایست قلبی می شود، دوباره زنده کردن بیمار (احیا کردن) از نظر پزشکی بیهوده می باشد چون در مدت کوتاهی (چند ساعت یا روز) هم دچار ایست های متعدد قلبی می شود تا از دنیا برود، از این رو احیا کردن بیماران مذکور، تنها روند و طول مدت مرگ و در بعضی مواقع دوران احتضار بیمار را طولانی تر می کند. به بیان دیگر احیا این بیماران یک روش درمانی محسوب نمی شود، گویی بیماری را که بواسطه ایست قلبی از دنیا رفته است، مجددا زنده می کنیم. در صورت انجام احیا، این بیماران به بخش های مراقبت های ویژه بیمارستان (آی سی یو) انتقال پیدا می کنند و به دستگاه های مصنوعی وصل می شوند و به زور دستگاه های تنفسی زنده می مانند. در این دوران گاهی اوقات، درمان های بیهوده ای هم برای این بیماران انجام می شود که تاثیری در کنترل روند پیشرفت بیماری یا بهبودی آنها ندارد اقدامات مذکور، باعث عذاب وجدان تیم پزشکی می شود. از یک طرف به خاطر اینکه بیمار را دوباره بیهوده زنده کرده ایم ، و اگر از دستگاه قطع کنیم از نظر شرعی گناه محسوب می شود، از طرف دیگر درمان هايی که برای این بیماران انجام می شود به لحاظ پزشكی بيهوده و بی فايده هستند و موجب رنج بيشتر بيمار می شود و حتی بعضی بستگان بیمار بعد از فوت بیمارشان، ما را سرزنش می کنند که با اقدامات بیهوده، باعث اذیت و عذاب بیشتر بیمار ما شده اید. نکته مهم دیگر این است که بستری شدن بیماران مذکور در بخش آی سی یو گذشته از اشغال بیهوده تخت های بیمارستان های پیشرفته کشور، موجب هزینه های فراوان برای بیمار، خانواده و نظام سلامت می شود. به عنوان مقلد حضرتعالی خواهشمندم بنده را در این مسأله راهنمایی بفرمایید: ١- آیا مجاز هستیم این بیماران را احیا نکنیم؟ 2- اگر بیمار دوباره ایست قلبی کرد، مجاز هستیم بیمار را احیا نکنیم ؟ 3- در صورت احیا اگر این وضعیت باعث رنج بیهوده بیمار و هزینه برای خانواده و یا اشغال تخت و محرومیت بیماران دیگر از درمان گردد می توان دستگاه های مربوط را قطع کرد؟

جواب :

قطع دستگاه تا زمانی که عرفاً موت بر او صدق نکند جایز نیست، اما وجوب حفظ نفس و احیای بیماری که دچار ایست قلبی شده است، ثابت نیست؛ به عبارت دیگر چنانچه با ایست قلبی، عرفاً موت صدق کند، احیای این گونه بیماران لازم نیست.

بررسی فقهی بندناف
سوال :

1- آيا استفاده از سلولهاي بنيادي جايز است؟ 2- چه كسي مالك بندناف است (پدر-مادر-فرزند)؟ 3- در صورت فوت مالك بند ناف به چه كسي ارث مي رسد؟ 4- حكم خريد و فروش آن چگونه است، آيا جايز است؟

جواب :

1) بله، جایز است.


2) فرزند حق اختصاص نسبت به آن دارد.


3) حق اختصاص به ورثه فرزند می رسد.


4) صاحب حق اختصاص یا ولی وی می تواند در ازای واگذاری حق استفاده از آن، پولی دریافت نماید؛ همچنین در زمان حیات خود می تواند وصیت به اهدای آن به دیگری نماید.

جنین آزمایشگاهی برای کار علمی
سوال :

آیا امکان از بین بردن جنین انسانی آزمایشگاهی برای اهداف علمی، تحقیقاتی و یا پزشکی، مانند سلولهای بنیادین، وجود دارد؟ اگر این امکان وجود دارد، تا چه مرحله ای از رشد جنین، از بین بردن جنین ایراد شرعی ندارد؟

جواب :

هرگاه جنین انسانی آزمایشگاهی از اسپرم مرد و تخمک زن تکون یافته باشد، هر چند از طریق غیر طبیعی در ابتدا یا در ادامه، از بین بردن آن جایز نیست؛ مگر برای اغراض و مصالح مهم لازم التحصیل مورد نظر شارع به گونه ای که بدون از بین بردن جنین، به این هدف مهم نمی توان دست یافت آن هم در مرحله قبل از تعلق روح به جنین نه بعد از آن.

سقط جنین
سوال :

بنده مادری سی ساله هستم که نه ماه پیش، صاحب دو فرزند دوقلو شدم؛ یکی پسر و دیگری دختر. اکنون که فرزندانم نه ماهه شدند، مجددا حامله شدم و در هفته هشتم پس از تشکیل جنین قرار گرفتم. اکنون شوهرم مرا از نگهداری جنین منع کرده و گفته که اگر می خواهی این جنین را نگه داری، باید به منزل پدرت مراجعه کنی و مسئولیت آن را نمی پذیرد و نظر به سقط دارد. البته خودم هم توان جسمی و روحی مناسبی برای فرزند دیگر ندارم. با توجه به اینکه خودم از کادر بیمارستان هستم و از مراحل رشد جنین اطلاعات کامل دارم می دانم که بهترین زمان برای سقط در هفته ششم الی هفتم است. با این تفاسیر اگر این جنین را دفع و سقط کنم، آیا گناهی متوجه بنده هست یا خیر؟ تا چه مدت پس از تشکیل جنین می توان سقط انجام داد؟

جواب :

اسقاط جنین، از زمان نطفه تا زمان ولادت شرعاً حرام و موجب دیه است؛ مگر آن که باردار بودن برای زندگی مادر خطرناک بوده و راه دیگری برای حفظ جان مادر نباشد که در این صورت اسقاط جنین نه حرام است و نه موجب دیه. همچنین در فرضی که حفظ جنین موجب عسر و حرج -هرچند به خاطر حفظ زندگی خانوادگی- باشد، اسقاط جنین اگر قبل از ولوج روح باشد جایز، لکن موجب دیه است و دیه آن را -که در کتب فقهی مقرر شده- باید بپردازد، و اما پس از ولوج روح اسقاط جنین حتی اگر حفظ آن موجب عسر و حرج باشد، جایز نیست.

شبیه سازی انسانی
سوال :

در شبیه سازی انسانی، پدر و مادر فرد شبیه سازی شده چه کسانی هستند و رابطه  طفل با صاحب سلول چگونه است؟ حکم ارث در اینگونه فرزندان به چه صورت است و  همچنین در مورد نفقه و حضانت این کودکان به چه صورت باید عمل کرد؟


 

جواب :

این انسان مانند فرزند رضاعی است که با صاحب سلول محرم است، اما ارث نمی برد و ازدواج با هر کس جز محارم (کسی که سلول از او گرفته شده یا در رحم او پیوند زده شده) مانعی ندارد.


 

درمان بیماری انسان ظالم
سوال :

اگر کسی که ظالم است و به ناحق به مردم ظلم می کند، (مثل:کشتارمردم) درمعرض خطرمرگ قرار گیرد و به ما به عنوان پزشک مراجعه کند، درصورتی که بدانیم: 1- به این ظلم، ادامه می دهد. 2- ندانیم که می خواهد ادامه دهد یا ندهد، وظیفه ما چیست؟ نجات این شخص یا کمک به مرگ وی و یا نداشتن کاری به این شخص؟

جواب :

در فرضی که می دانید به ظلم خود ادامه می دهد، در مورد او وظیفه ای ندارید و در فرض دوم به مداوای او کمک کنید.

عمل سرازین
سوال :

اگر خانمی بتواند فرزند خود را از طریق زایمان طبیعی به دنیا بیاورد و عمل سزارین دارای مضرات و خطراتی باشد، ولی باز هم بخواهد این عمل را انجام دهد، حکم این عمل برای شخص او و دکتر جراح چیست؟

جواب :

در صورتی که عمل سزارین دارای خطر مرگ و یا ضرر مورد اعتنا باشد، جایز نیست و در صورتی که چنین خطر و ضرری را نداشته باشد، جایز است؛ لیکن بدون نظر و لمس مرد اجنبی.

باروری مصنوعی
سوال :

شخصی از منى خود اسپرم خارج كرده و وصيت نموده، اگر وفات کرد به زنش تلقيح نمايند، چون او صاحب فرزندى نشده است. بعدها او وفات نمود و پس از دو ماه به زن تلقيح و از آن بچه دار شد،


1- حكم اين وصيت، چيست؟
2- آيا براى زن قبول كردن، جايز است و يا اينكه لازم است قبول ننمايد؟
3- آيا فرزند براى مرد و زن، فرزند شرعى مى شود؟
4- حكم ارث ميان آن فرزند و هريک از پدر و مادر چگونه است؟
5- حكم آن در صورتى كه عدّه زن تمام شده باشد و تلقيح پس از عدّه باشد، چيست؟

جواب :

1) چنین وصیتی، نافذ نیست.


2) خیر، قبول کردن لازم نیست.


3) محل اشکال است.


4) بعید نیست که ارث از آنان می برد.


5) در مفروض سؤال، فرقی نیست میان آن که در عدّه باشد یا پس از عدّه باشد.

بانک اسپرم
سوال :

استفاده از بانک اسپرم که در آن به طور قطع با استمناء منی تهیه می شود و شامل منی اجنبی غیر مسلمان هم هست، در باردار کردن زنان شیعه که شوهرانشان اصلاً اسپرم ندارند و بقای زندگی شان منوط به بچه دار شدن است، چه حکمی دارد؟

جواب :

عمل مذکور در مفروض سؤال، جایز نیست.

انتقال اسپرم زوج به رحم زوجه
سوال :

با توجه به وجود مشکل ناباروری در برخی از زوجین، مراکز درمان ناباروری اقدام به انجام اقداماتی از جمله تلقیح مصنوعی از طریق اسپرم زوج یا بیگانه به شیوه داخل یا خارج رحمی می نمایند و حتی اسپرم و تخمک ثالث با توجه به اندام، رنگ مو، قد، آیکیو و غیره (به انتخاب زوجین) به قیمت هایی بسیار گزاف فروخته می شود و امکان بروز اختلالات ژنتیکی، ازدواج محارم، اصلاح نژاد، از بین رفتن کانون خانواده، مداخله در پروسه فرزند آوری و حتی مدخلی برای وقوع زنا و تمسک به این شیوه در خصوص فرزند متولد از آن وجود دارد.


1- نظر حضرتعالی در خصوص انتقال اسپرم زوج به رحم زوجه و یا انجام عمل لقاح در خارج و انتقال نطفه به داخل رحم زن چیست؟ (ضمن اینکه در تمامی این شیوه ها نحوه اخذ گامت نیز بسیار اهمیت دارد و گاهی از طریق خود ارضایی اخذ می شود و نگاه به عورت نیز جزء جدایی ناپذیر آن است).


2- اگر روش مذکور با استفاده از اسپرم بیگانه صورت گیرد، چه حکمی دارد؟


3- در حال حاضر شاهد فروش اسپرم و تخمک افراد ثالث از جمله بازیگران و مدلینگ ها به زوجین نابارور هستیم، نظر حضرتعالی در خصوص فروش و صحت این قراردادها چیست؟

جواب :

1) این عمل فی نفسه جایز است و در صورتی که موجب لمس و نظر به عورت و خودارضایی نباشد، اشکال شرعی ندارد.


2) لقاح با اسپرم کسی غیر از همسر در رحم زن، جایز نیست؛ اما لقاح در خارج و انتقال جنین به رحم، اشکال ندارد.


3) زوجین نابارور می توانند در قبال رفع ید صاحب اسپرم یا تخمک، مبلغی را به آنها هبه نمایند.

انجماد بیمار صعب العلاج
سوال :

آیا انجماد بیمار صعب العلاج قبل از مرگ از نظر فقهی جایز است؟

جواب :

خیر، جایز نیست؛ حتی اگر هیچ امیدی به زنده ماندن او وجود نداشته باشد و خود او اجازه چنین کاری داده باشد.

رحم جایگزین
سوال :

1. در رحم جایگزین، اگر مادر جانشین را مادر نسبی کودک بدانیم و مادر صاحب تخمک را هم باز مادر بنامیم، سهم الارث یک مادر از ترکه میان این دو زن تقسیم شود یا در سهم مادری از اصل ترکه کودک کسر می گردد؟


2. اگر در حضانت کودک حاصل از رحم جایگزین بین صاحب اسپرم و صاحب تخمک اختلاف شود سرپرستی کودک بر عهده کیست؟

جواب :

1) این بچه در واقع، فرزند نسبی زوجینی است که تخمک و اسپرم از آنها است و رابطه ی این فرزند با زنی که در رحمش پرورش یافته در حکم فرزند رضاعی است و سهم الارثی ندارد.


2) حق حضانت حکم شرعی است برای پدر و نه حق ولکن بعد از پدر، مادر در این امر نسبت به دیگران حق اولویت دارد، همانگونه که در مسأله (1387) و (1388) منهاج الصالحین آمده است.

استفاده از جنین مازاد
سوال :

زوجین ناباروری که جهت درمان به مراکز درمانی مراجعه می نمایند به دلیل ضروریات درمانی و ماهیت داروها، پروسه درمانشان منتج به تولید یک یا چند جنین می گردد که به دلیل خطر برای سلامت مادر و همچنین حفظ کرامت جنین، تمامی آن ها به رحم منتقل نشده و مازاد در شرایط متعارف و استاندارد فریز می گردد. حال سؤال اینجاست که بر فرض انجام درمان و موفقیت آن در داشتن فرزند، آیا زوجین می توانند مادامی که در علقه زوجیت یکدیگر هستند، مجدد به مرکز درمانی مراجعه کرده و برای بار دوم و یا سوم اقدام به داشتن فرزند از ذخیره جنینی خود نمایند؟ چون فرض بر آن است که کماکان موصوف به قید ناباروری از نظر پزشکی بوده و به نحو طبیعی امکان فرزند دار شدن برای آن ها فراهم نبوده، لذا باز می بایست با بهره از درمان مجدد فرزند دار شوند، حکم این امر چیست؟ دیگر آنکه آیا زوجینی نیز که مشمول قانون اهدای جنین به زوجین نابارور هستند و پس از طی مراحل قانونی جنین به ایشان اهدا می گردد، آیا می توانند برای بار دوم از همان ذخیره جنینی اهدایی که به ایشان تخصیص داده شده است برای داشتن فرزند اقدام نمایند یا خیر؟

جواب :

با رعایت حدود شرعی، (از حیث نظر و لمس) هر دو مورد مذکور اشکال ندارد.

مسائل پزشکی
سوال :

1.اگر شخصی مبتلا به مرضی باشد که امکان مداوا ندارد و استفاده از دارو تنها تأثیر در تأخیر چند ماهه مرگ دارد، الف. آیا استفاده از دارو بر او واجب است؟ ب. آیا بر دکتر تجویز و سفارش بر استفاده از دارو واجب است؟ اگر قیمت دارو گران باشد، حکم چیست؟ و اگر دارو برای بیت المال باشد، وظیفه چیست؟


2. در فرض محدود بودن تخت و امکانات بیمارستان، اگر دوران امر بین دو مریض باشد که تأثیر مداوا در یکی تنها تأخیر چند ماهه مرگ است بر خلاف دیگری که به تشخیص طبیب قابل معالجه است، وظیفه بیمارستان و طبیب چیست؟


3. در فرض سؤال قبل، اگر دارو و امکانات گران و متعلق به بیت المال باشد، وظیفه چیست؟


4. در فرض سؤال دوم، اگر ابتدا تخت در اختیار مریضی که مداوا در حق او تأثیر ندارد قرار گرفته باشد و نفس ترخیص موجب مرگ وی نشود، حکم ترخیص او جهت مداوای دیگری چیست؟

جواب :

1) الف) استفاده از دارو بر مریض مفروض در سؤال، لازم است. ب) دکتر باید به وظیفه خود عمل کند و مریض را هدایت به دارو کند و بالا بودن قیمت دارو و امثال آن مجوّز ترک مداوا نیست، مگر قدرت تحصیل آن را نداشته باشد.


2) طبق ضوابط قانونی بیمارستان ها، عمل شود.


3) استفاده از دارو با امکانات بیت المال ـ در صورت قانونی بودن آن ـ لازم است.


4) با محدود بودن تحت و امکانات بیمارستان و پیش آمد فرض تزاحم ، باید رعایت اهم و مهم کرد و اگر مریضی وجود دارد که صرف امکانات در حق او، باعث بهبود او می شود، باید مداوای آن مریض را مقدم کرد.


 

استفاده از روش های درمان ناباروری برای زوجین متعه
سوال :

با عنایت به رشد درمان های ناباروری و نقش مؤثر آن در فرزند دار شدن خانواده ها و بهبود وضعیت جمعیت جوان کشور، آیا می توان این روش های درمانی را برای زوجینی که به صورت متعه و با ثبت قانونی به عقد یکدیگر درآمده و متأسفانه نابارور تشخیص داده می شوند نیز استعمال نمود یا خیر؟

جواب :

فی نفسه اشکال ندارد و از جهت تلقیح با رعایت شرایط شرعی و قانونی، فرقی بین عقد دائم و موقت نیست.

باروری مصنوعی
سوال :

خانمی از لحاظ طبی قادر به ایجاد تخمک مستعد برای حاملگی نیست و تصمیم دارند که از تخمک زن دیگری در این باب استفاده کنند، یعنی عمل تلقیح در خارج از رحم ایشان صورت گرفته و سپس به بدن ایشان وارد می شود. سؤال بنده این است که با توجه به مطالب فوق آیا زوجین می توانند از تخمک زن شوهر دار استفاده کنند یا خیر؟

جواب :

در صورتی که این کار در خارج رحم صورت گیرد و سپس منتقل به رحم شود، جایز است.

تلقیح نطفه
سوال :

1. حکم تلقیح نطفه را در موارد زیر بیان فرمایید؟ محرمیت آنها را نیز بیان فرمایید؟


الف. اگر نطفه زن و شوهری را در خارج رحم با هم ترکیب و سپس به رحم زن، وارد کنند؟


ب. اگر تلقیح نطفه، از مرد بیگانه باشد؟


2. حکم رحم اجاره ای را بیان فرمایید؟

جواب :

1) الف) جایز است.


ب)تلقیح نطفه اجنبی، در خارج از رحم جایز است.


2) اشکال ندارد، به شرطی که مستلزم نظر و لمس حرام نباشد و از مقدمات حرام پرهیز شود و از نظر محرمیت بعید نیست مادر اجاره ای، در حکم مادر رضاعی باشد.

اهدای اعضاء
سوال : 1. پیوند اعضاء مجهول الهویت (کسانی که دچار مرگ مغزی می شوند مثلاً تصادفی های کنار اتوبان و.....) با حکم حکومتی امکان دارد یا خیر؟
2. در صورت امکان، کلیه و سایر اعضاء به چه کسانی پیوند می خورد؟
3. در صورتی که کلیه و سایر اعضاء پیوند بخورد و اولیاء و وارثین او پیدا شوند، حکم این پیوند و وجه احتمالی از این پیوند به چه کسی تعلق می گیرد؟
4. با توجه به اصل عدم ولایت، آیا حکومت اختیار پیوند کلیه مرگ مغزی را دارد یا خیر؟
5. آیا اعضای بدن مال نامیده می شود و پس از خروج هر عضوی از بدن هر شخصی، مالک این اعضا شخص است یا حکومت از باب ولایت؟
6. آیا در مردگان مغزی، نفس به بدن تعلق دارد؟ نفس چه موقعی از بدن جدا می شود ؟
7. شخص به عمد با چاقو یک کلیه شخصی را از بین می برد با حکم دادگاه جانی محکوم به قصاص می شود و با توجه به اینکه باید یک کلیه را از طریق عمل جراحی بیرون بیاورند و همچنین کلیه از بدن شخص خارج می شود، آیا شخص جانی می تواند کلیه را بفروشد، در صورت مثبت بودن، وجه حاصل به چه کسی تعلق می گیرد؟
جواب : 1) اهدای عضو، در صورتی که خود طرف در زمان حیات خود وصیت کرده باشد یا اذن داده باشد، جایز است و در غیر این دو مورد جایز نیست.
2) روشن شد که جایز نیست.
3) حق اهداء عضو تنها اختصاص به خود فرد، آن هم در زمان حیات او دارد، لذا این حق به خود شخص اختصاص دارد نه ورثه.
4) روشن شد که چنین اختیار را هیچ کس جز خود شخص ندارد.
5) انسان در زمان حیات خود حق اهدای اعضاء بدن خود را دارد، لذا می تواند با وصیت یا اذن در زمان حیات، عضو خود را به دیگران هدیه دهد. انسان مالکیت اعتباری بر اعضاء خود (چه رئیسه و چه غیر آن) را ندارد؛ لیکن می تواند آن ها را در مقابل مال به دیگران واگذار کند.
6) بله، هنوز نفس به بدن تعلق دارد و عرفا میت بر او صدق نمی کند.
7) خیر، نمی تواند بفروشد و چون کلیه مجنی علیه را از بین برده، لذا کلیه او به مجنی علیه تعلق می گیرد.
سزارین
سوال : در صورتی که زنی قادر باشد به شکل زایمان طبیعی وضع حمل نماید، آیا مجاز است با درخواست خودش به روش سزارین که براساس مستندات و مدارک پزشکی برای مادر و فرزندش مضرات و آسیب هایی دارد که گاه تا پایان عمر نیز ادامه دارند ، وضع حمل نماید؟
جواب : در صورت وجود ضرر مهم ، جایز نیست.
مرگ مغزي
سوال : آیا مرگ مغزی از لحاظ شرعی مرگ حقیقی می باشد؟ آیا جایز است اعضای کسی که به نظر دقیق پزشکان مرده مغزی تشخیص داده شده است برای نجات سایر بیمارانی که احتیاج به آن عضو دارند پیوند زد یا خیر؟
جواب : به مرگ مغزی فوت صدق نمی کند و با درخواست مریض و یا اولیای قانونی آن نمی توان به زندگی آن خاتمه داد که این کار جایز نیست و در صورتی که مریض قبلا اجازه اهداء عضو یا اعضاء بدن خود را داده باشد و حقیقتا مرده باشد، قطع و پیوند آن به دیگری جایز است.